Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng nề nếp học tập cho học sinh Lớp Một
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng nề nếp học tập cho học sinh Lớp Một", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng nề nếp học tập cho học sinh Lớp Một

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng TVNV Khoa học & Công nghệ thành phố Tam Điệp Chúng tôi là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Xây dựng nề nếp học tập cho học sinh lớp Một” Lĩnh vực áp dụng: Công tác chủ nhiệm và giảng dạy học sinh tiểu học Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 03/09/2023 I. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Theo đó, một nội dung quan trọng của ngành giáo dục đó là thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Bản thân chúng tôi đã được tiếp cận, thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, và là giáo viên chủ nhiệm trực tiếp giảng dạy học sinh lớp 1. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng, là nền tảng, là tiền đề cho tất cả các cấp học. Nếu các em được học và vui chơi trong một môi trường khoa học, lành mạnh, có tri thức thì đó là cơ sở vững chắc để tạo ra một thế hệ khỏe về thể chất, mạnh về tinh thần. Trên thực tế không phải học sinh lớp 1 nào cũng có một nề nếp học tập tốt. Các em mới từ mẫu giáo lên, làm quen với một môi trường hoàn toàn mới. Tất cả mọi cử chỉ, hành vi giao tiếp đều rất cần giáo viên chủ nhiệm uốn nắn. Bản thân chúng tôi trăn trở, suy nghĩ với những câu hỏi: Phải làm sao tạo cho các em sự yêu thích và hứng thú trong từng hoạt động học tập? Phải làm 2 sao để hình thành cho các em từng kĩ năng sống, kĩ năng học tập khoa học? Phải làm sao để các em cảm nhận được trường học là ngôi nhà thứ hai của mình và mỗi ngày đến trường thực sự là một ngày vui? Và phải làm sao để ngay từ đầu, các em có được nề nếp học tập một cách nghiêm túc và hiệu quả để tạo tiền đề, để làm cơ sở vững chắc cho cả một quá trình học tập lâu dài sau này ? Vì những lí do trên và qua thực tế giảng dạy, bằng kinh nghiệm của bản thân và học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp chúng tôi đã rút ra được “Xây dựng nề nếp học tập cho học sinh lớp Một” 1. Giải pháp cũ thường làm 1.1. Thực trạng giải pháp cũ thường làm Khi bắt đầu cắp sách đến trường, hầu hết các em đều chưa có ý thức về nề nếp trong học tập. Mọi môn học đối với các em là hoàn toàn mới mẻ, khác hẳn với ở lớp mẫu giáo, gây nhiều lúng túng cho các em trong mỗi giờ học. Ví dụ như việc sử dụng đúng sách, vở, đồ dùng học tập cho từng môn học; hay lấy được sách rồi lại loay hoay với việc tìm bài học... - Trên thực tế khi đi học rất nhiều em còn thiếu sách vở đồ dùng: + Giờ toán quên vở bài tập; + Giờ học vần, tập đọc quên sách Tiếng Việt; + Giờ viết không có bút... cá biệt có em không mang cả cặp sách vì sáng ra dậy muộn, gia đình quên nhắc nhở v.v... Vì vậy, các em không tham gia hoạt động học tập cùng các bạn trong lớp, làm ảnh hưởng đến không khí học tập của cả lớp. Học sinh không tập trung học, không ngồi yên một chỗ trong một giờ học mà làm việc riêng hoặc quay sang bạn nói chuyện . Đặc biệt năm học này chúng tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 1B đa số các em là học sinh nam rất hiếu động, kém tập trung, gia đình đều làm nông nghiệp và công nhân, bố mẹ đều bận đi làm xa các em ở với ông bà nên nói chung việc rèn hoặc quan tâm đến nề nếp học tập của con là hạn chế. Kết quả khảo sát đầu năm cho thấy: 3 Học Tập Kỷ Luật Vệ Sinh Tháng Chưa Chưa Chưa Ghi chú Tốt Tốt Tốt tốt tốt tốt Chưa hình thành 9 22 24 21 25 25 21 nếp trong học tập. Từ thực trạng học sinh nêu trên tôi đã áp dụng một số biện pháp hiệu quả giúp học sinh của chúng tôi có nề nếp học tốt. 1.2. Ưu điểm, nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục * Ưu điểm - Giáo viên nắm chắc các thông tin của học sinh từ đầu năm học. - Giáo viên định hướng, xây dựng nề nếp học tập phù hợp với tình hình lớp chủ nhiệm. * Nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục - Học sinh chưa ghi nhớ được nội dung cần thực hiện, chưa hiểu được tầm quan trọng của việc xây dựng nề nếp học tập. - Học sinh chưa được rèn nếp sống, nề nếp từ nhỏ tính cách quá hiếu động hoặc quá thụ động - Nề nếp sinh hoạt của gia đình thiếu khoa học. Cha mẹ chưa chú trọng đến nề nếp sinh hoạt của con, các con thiếu sự quan tâm của cha mẹ - Đa số cha mẹ nuông chiều, hoặc không kiên trì hướng dẫn con làm, làm hết việc của con nên các em chưa phụ vụ được bản thân. 2. Giải pháp mới cải tiến Qua nhiều năm công tác và giảng dạy lớp 1. Chúng tôi nhận thấy việc rèn nề nếp học tập cho học sinh lớp Một là rất quan trọng nhằm giúp học sinh có nề nếp học tập tốt, chủ động, tích cực trong việc tham gia hoạt động học tập trên lớp. Từ đó giúp cho các em tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống học tập sau này. Giải pháp 1: Xây dựng nề nếp học tập trên lớp: Khi đến lớp các em có đủ điều kiện được trau dồi những lĩnh vực tri thức dưới sự hướng dẫn khoa học của các giáo viên. Lần đầu tiên bước vào lớp các 4 em còn bỡ ngỡ nên giáo viên chủ nhiệm phải gần gũi, trò chuyện, định hướng cho các em những nội quy, quy định của lớp. Hướng dẫn, làm mẫu để học sinh quan sát và thực hiện. Đến lớp học sinh được rèn nhiều kĩ năng như nghe, nói, đọc, viết. Tất cả các kĩ năng đó được rèn luyện thường xuyên trở thành thói quen, thành nề nếp trong học tập. Ví dụ: Trong giờ học vần, học sinh cần biết khi nào phát âm, đánh vần, khi nào đọc trơn, phân tích tiếng hay luyện nói đều theo hiệu lệnh của giáo viên: + Khi đánh vần, đọc trơn, giáo viên chỉ từng chữ ghi âm hay cả tiếng, từ. + Khi phân tích, giáo viên đặt ngang thước dưới tiếng hay từ cần phân tích. Học sinh thực hành theo dãy, theo nhóm v.v...Tất cả những việc ấy đều cần có một nề nếp tốt nếu không sẽ ảnh hưởng tới chất lượng học tập của mỗt giờ học. Do đó, cần hình thành nề nếp học tập, tạo thói quen cho học sinh giờ nào việc nấy là việc làm cần thiết không thể thiếu được. Trong những giờ học tập trên lớp, để đảm bảo không khí “ học mà vui, vui mà học ”, giáo viên cần hướng cho học sinh có nếp giơ tay phát biểu ý kiến, tín hiệu đã hoàn thành bài cô giao, nếp chăm chú nghe giảng hay ý thức tham gia các trò chơi học tập v.v... Việc này cần có định hướng vì tâm lý lứa tuổi còn nhỏ lại chưa bao giờ được uốn nắn trong việc học tập nên khi giáo viên hỏi, các em thường trả lời tự do lúc giáo viên chưa cho phép hoặc có em đã biết giơ tay xin phát biểu, nhưng chưa đúng cách. Chính vì vậy chúng tôi thấy rằng: để dạy một tiết học đủ thời gian 35-40 phút có chất lượng và đảm bảo được không khí học tập của lớp thì phải đưa các em vào nề nếp học tập ngay từ đầu năm học. Hình ảnh minh họa số 1 Giải pháp 2: Xây dựng cho học sinh tư thế ngồi học chuẩn: Rèn cho học sinh tư thế ngồi học chuẩn nhằm giúp học sinh hình thành thói quen tốt trong khi ngồi học, giúp thể chất của các em phát triển lành mạnh 5 không bị cong vẹo cột sống, không ảnh hưởng đến mắt như bị cận thị, Vậy bản thân tôi luôn chú ý nhắc nhở học sinh khi ngồi học cần chú ý những điểm sau: - Tư thế ngồi viết: + Lưng thẳng; + Không tì ngực vào bàn; + Đầu hơi cúi; + Mắt cách vở khoảng 25 – 30cm; + Tay phải cầm bút; Tay trái tì nhẹ lên mép vở để giữ; + Hai chân để song song, thoải mái. - Cách cầm bút: + Cầm bút bằng ba ngón tay: ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa; + Khi viết dùng ba ngón tay di chuyển bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động mềm mại, thoải mái. Giải pháp 3: Xây dựng nề nếp học tập ở nhà: Rèn nếp học tập ở nhà là một phần rất quan trọng trong vấn đề hình thành nề nếp học tập cho học sinh lớp một. Hiện nay, tuy học sinh lớp một đã được học 2 buổi / ngày, toàn bộ phần bài làm, bài học được giáo viên hướng dẫn và hoàn thành ngay trên lớp nhưng vẫn cần rèn cho các em có nề nếp buổi tối về nhà biết ngồi vào góc học tập của mình, để đọc lại phần bài vừa học trong ngày và cùng với sự hướng dẫn của bố mẹ, tự soạn sách vở và đồ dùng học tập cho ngày hôm sau. Hằng ngày thực hiện đều đặn như vậy đồng thời với việc sáng sáng trong giờ truy bài các cán bộ lớp sẽ kiểm tra sự chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập của từng bạn để báo cáo cô giáo kịp thời nhắc nhở những bạn còn vi phạm, sai, thiếu đồ dùng học tập hay chưa chuẩn bị tốt bài. Lâu dần các em sẽ có thói quen về nề nếp học tập ở nhà và sang học kỳ 2 các em có thể tự giác ngồi vào bàn học không cần sự nhắc nhở của bố mẹ cũng như tự soạn lấy sách vở và đồ dùng học tập cho mình. Như vậy nề nếp học ở nhà rất cần thiết và có lợi cho các em khi học ở các lớp sau. (Tất cả những điều này chúng tôi đã thống nhất với cha mẹ học sinh qua buổi họp phụ huynh đầu năm). 6 Hình ảnh minh họa số 2 Giải pháp 4: Xây dựng nề nếp xếp hàng ra vào lớp và thể dục đầu giờ: Chúng ta đều thấy rằng ngoài học tập ra thì thể dục có vai trò lớn trong việc phát triển thể chất cho học sinh để hướng tới hình thành một con người phát triển toàn diện cả về văn, thể, mĩ. Hiện nay, nhu cầu xã hội về nguồn lực con người là rất cao. Làm theo lời dạy của Bác Hồ về thể dục thể thao là linh hồn, là ngọn đuốc soi rọi, chỉ lối dẫn đường cho mọi nhiệm vụ thể dục thể thao hôm nay và mãi mãi về sau. Cần thường xuyên tập thể dục cho thân thể cường tráng, tinh thần khoẻ mạnh để đủ sức giữ gìn và góp phần xây dựng nước nhà, gây đời sống mới. Đối với học sinh rèn luyện thể chất để có sức khoẻ học tập tốt, không những thế mà còn tạo tiền đề cho các lớp trên có cơ hội tham gia vào các cuộc thi như: thể dục thể thao bơi, chạy, Vậy nên tôi luôn chú trọng các vấn đề này. Vào đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm biên chế lớp, chia tổ cho lớp, bầu ra ban cán sự (lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó) phân công nhiệm vụ cho từng em. Trong buổi học đầu tiên, giáo viên hướng dẫn học sinh xếp hàng theo tổ, em thấp đứng trước, em cao hơn đứng sau, cho học sinh điểm số theo từng tổ và nhắc học sinh nhớ vị trí đứng của mình. Thời gian đầu năm học, mỗi buổi sáng khi nghe tiếng trống tập trung thể dục đầu giờ, giáo viên chủ nhiệm ra sân hướng dẫn học sinh nhanh nhẹn đứng vào vị trí của mình để xếp thẳng hàng ngang, thẳng hàng dọc. Đồng thời hướng dẫn các em chỉnh sửa quần áo cho gọn gàng. Khi thực hiện các động tác các em cần chú ý quan sát các anh, các chị lớp trên làm mẫu để tập cho đúng yêu cầu các động tác của bài múa hát sân trường cũng như các động tác của bài thể dục buổi sáng. Trong giờ tập thể dục tuyệt đối không được nói chuyện riêng. Sáng thứ 2 đầu tuần giờ chào cờ, đây là tiết học ngoại khoá các em phải thực hiện một cách nghiêm túc nên tôi uốn nắn nhắc nhở các em có ý thức đứng nghiêm trang nhìn lên lá cờ Tổ quốc để tưởng nhớ và biết ơn các anh hùng đã hy sinh xương máu để bảo vệ đất nước. Khi đội cờ đỏ nhận 7 xét đánh giá xếp loại hàng tuần về mọi mặt thì phải lắng nghe xem lớp mình xếp thứ mấy; nếu xếp thứ nhất được tuyên dương thì cần phát huy, còn chưa được tuyên dương thì phải cố gắng khắc phục những khuyết điểm để tuần sau vươn lên. Nhờ sự hướng dẫn tỉ mỉ của giáo viên chủ nhiệm mà các em thực hiện đều đặn mỗi ngày, mỗi tuần dần dần các em sẽ có ý thức, có kĩ năng tự vươn lên để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Hình ảnh minh họa số 3 Giải pháp 5: Xây dựng nề nếp giữ gìn sách vở đồ dùng học tập: “Nét chữ nết người” hay: “Chữ đẹp là tính nết Của những người trò ngoan” Chúng ta đều biết điều đó và thường một người học sinh giỏi, ngoan bao giờ sách vở đồ dùng học tập cũng đầy đủ, ngăn nắp, sách vở được giữ gìn cẩn thận, không quăn mép, quyển vở ngay ngắn, sạch đẹp... Rèn nếp giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập cũng là một trong những việc quan trọng trong việc dạy dỗ các em. Các em chưa thực sự có ý thức trong việc giữ gìn sách vở đồ dùng học tập. Nhiều em quyển sách còn chưa được bọc cẩn thận dẫn đến rách bìa, bong trang, quyển vở quăn mép Đồ dùng học tập tuy có nhưng vì chưa cẩn thận nên hay hỏng hoặc mất Như vậy việc giữ gìn sách vở đồ dùng học tập cũng ảnh hưởng tới chất lượng học và nề nếp học tập. Ngay trong từng tiết học, nề nếp học tập cũng ảnh hưởng tới việc giữ gìn sách vở đồ dùng học tập, cụ thể là học sinh cần có đầy đủ sách vở đồ dùng học tập của từng môn, thực hiện giờ nào việc nấy theo hướng dẫn của giáo viên, có nếp khi sử dụng sách vở, cách giơ tay phát biểu, cách đặt tay khi viết để sách vở không bị quăn mép Như vậy, học sinh có giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập tốt thì mới luôn có đầy đủ sách vở và đồ dùng học tập phục vụ cho tiết học. Ngược lại nề nếp 8 học tập trong mỗi tiết học cũng giúp học sinh có ý thức và thói quen trong việc giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập. Thực tế là học sinh lớp một ở độ tuổi 6 tuổi, các em còn non nớt, lần đầu tiên cắp sách tới trường còn nhiều bỡ ngỡ. Hơn nữa đa số các em được bố mẹ chiều chuộng. Ví dụ: còn bế đi học, dỗ dành con vào lớp Các em chưa có tính tự lập trong học tập. Việc đi học và học tập cơ bản phụ thuộc vào bố mẹ. Ví dụ: Bố mẹ soạn đồ dùng sách vở, thậm chí bài về nhà cũng làm hộ cho con.. Còn những gia đình không quan tâm thì: sách vở và đồ dùng học tập của các em luôn thiếu. Như vậy vậy sẽ ảnh hưởng tới chất lượng học tập trên lớp, kết quả kém, đồng thời làm nề nếp không khí học tập của lớp cũng lộn xộn Hình ảnh minh họa số 4 Giải pháp 6: Xây dựng nề nếp giữ gìn trường lớp sạch, đẹp: Hằng ngày giáo viên chủ nhiệm rèn học sinh bỏ rác đúng nơi quy định, làm vệ sinh trong và ngoài lớp sạch sẽ, đi vệ sinh đúng nơi quy định. Giờ học thủ công rèn cho các em thói quen sau tiết học bỏ rác vào sọt, không xả rác ra lớp học, sân trường. Giáo dục học sinh có ý thức giữ gìn bàn ghế trong lớp sạch sẽ, không dẫm chân, vẽ bậy lên tường, lên bàn ghế; không leo cây bẻ cành; hằng ngày cần chăm sóc cây xanh. Đó là những việc làm cần thiết hằng ngày của các em để bảo vệ của công, bảo vệ môi trường trong lành giúp cho các em có sức khoẻ tốt để học tập và rèn luyện.Tổ chức các hoạt động thi đua, khen thưởng cho lớp học, cá nhân hoặc nhóm học sinh có thành tích xuất sắc trong việc giữ gìn sạch đẹp trường lớp. Tạo ra bảng điểm ghi nhận sự đóng góp của từng học sinh vào việc giữ gìn sạch đẹp trường lớp.Tổ chức các buổi tình nguyện dọn vệ sinh trường lớp với sự tham gia của cả học sinh, phụ huynh và cộng đồng địa phương. Hình ảnh minh họa số 5 Giải pháp 7: Xây dựng thói quen tốt hằng ngày trở thành kĩ năng Trong cuộc sống xã hội hiện đại con người cần trau dồi những kĩ năng sống để có thể thích nghi với mọi hoàn cảnh, có thể sống một cách tự lập mà 9 không cần dựa dẫm hoặc phụ thuộc vào người khác. Vì thế, chúng tôi đã rèn cho các em những hành động nhỏ để các em tự biết chăm sóc bản thân như: - Thức dậy đúng giờ; - Mặc quần áo sạch sẽ; - Chải tóc gọn gàng; - Rửa tay trước khi ăn; - Ăn uống đủ chất; - Đi học đúng giờ; - Vui chơi ngoài trời; - Đứng và ngồi thẳng lưng; - Tự làm việc nhà vừa sức với mình; - Đi ngủ đúng giờ. Từ cơ sở thực tế và những vấn đề cần thiết đã nêu để xây dựng cho học sinh lớp một có được nề nếp học tập tốt, chúng tôi nhận thấy rằng giáo viên phải kết hợp với cha mẹ học sinh kiên trì và thường xuyên uốn nắn, nghiêm túc và thực hiện tốt yêu cầu do giáo viên hay cha mẹ đưa ra khi hướng dẫn các em học tập và tôi đã đề ra phương hướng giải quyết như sau: - Tích cực liên hệ chặc chẽ vơi phụ huynh học sinh để giáo dục học sinh. - Phối hợp với phụ huynh tổ chức nhiều các hoạt động trải nghiệm cho học sinh. - Giáo viên và học sinh phải kiên trì. - Giáo viên tích cực học hỏi, đổi mới bản thân mình. - Giáo viên cần hướng dẫn học sinh kỹ càng tỉ mỉ ngay từ đầu. 3. Ưu điểm và nhược điểm của các giải pháp mới * Ưu điểm: Tăng cường sự gắn kết trong mối liên hệ giữa nhà trường và gia đình, giữa giáo viên và phụ huynh, học sinh. Nhiều hoạt động trải nghiệm được tổ chức, phát huy tối đa khả năng chủ động tìm tòi, sáng tạo của học sinh. 10 Giảm căng thẳng, tránh nhàm chán, tạo được hứng thú cho học sinh trong mọi tiết học, đảm bảo tính vừa sức với học sinh. Môi trường học thân thiện, năng động, sáng tạo. * Nhược điểm Tổ chức các hoạt động trải nghiệm khó khăn vì học sinh còn nhỏ, điều kiện kinh tế nhà trường và địa phương gặp khó khăn. Giáo viên kiểm soát nề nếp học tập, thói quen hàng ngày ỏ nhà còn khó khăn. Nhiều học sinh ở với ông bà nên việc trao đổi với gia đình còn gặp khó khăn. II. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 1. Điều kiện để áp dụng sáng kiến Để các em có sự chuyển biến nếp học tập tốt hơn lên trong từng tuần, từng tháng và hết học kỳ 1 các em phải có nếp học tốt, nếp học đó phải trở thành kỹ năng của các em, ở lớp cô không phải nhắc mà các em vẫn thực hiện tốt, ở nhà tự giác ngồi học. Cuối năm vẫn duy trì được nếp đó và tiếp các năm sau các em vẫn thực hiện tốt. Giáo viên cần chú ý xác định rõ học lực và hoàn cảnh từng em, đề ra yêu cầu cụ thể, có hướng giúp đỡ học sinh cá biệt. Rèn nếp trong từng môn, từng ngày, từng tuần, hàng tháng (nếu các em chưa thực sự có ý thức - phải sửa nắn kịp thời). Tuy nhiên, trong từng tiết học mục đích của giáo viên là đảm bảo chất lượng dạy và học - học sinh thực sự học mà vui, vui mà học, không khí học tập không căng thẳng mà sôi nổi, vui trong sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh phải có nề nếp trong học tập của từng môn. Do vậy người giáo viên phải thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, gây hứng thú học tập cho học sinh để việc học tập trở thành niềm vui tạo không khí học tập phấn khởi hăng say cho học sinh. Có như vậy các em mới có hứng thú trong học tập, đồng thời giáo viên vẫn đảm bảo việc duy trì nề nếp cho học sinh trong học tập.
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_xay_dung_ne_nep_hoc_tap_cho_hoc_sinh_l.docx