Bài giảng Lịch sử & Địa lí Lớp 5 - Tuần 12. Bài 9: Triều Lý và việc định đô ở Thăng Long (Tiết 1)

 Tuần 12
Môn Lịch sử và Địa lí KHỞIKHỞI ĐỘNGĐỘNG Lý Công BàiUẩn hát – Lý nói Thái về Tổai? SGK/40 Vua Lý Thái Tổ (sinh ngày 8/3/974, mất ngày 31/3/1028) là 
hoàng đế sáng lập ra nhà Lý (hay còn gọi là Hậu Lý để phân biệt với 
nhà Tiền Lý do Lý Nam Đế sáng lập) trong lịch sử Việt Nam, trị vì từ 
năm 1009 đến khi qua đời vào năm 1028.
 Thời gian trị vì của ông chủ yếu để đàn áp các cuộc nổi dậy, vì lòng 
dân chưa phục được nhà Lý. Khi lòng dân đã yên, triều đình trung 
ương được củng cố, ông dời đô từ Hoa Lư về Đại La vào năm 1010, đổi 
tên thành Thăng Long, mở đầu cho sự phát triển lâu dài của nhà Lý tồn 
tại 216 năm. Đến cuối năm 1225, đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng buộc 
nhường ngôi cho chồng Trần Cảnh (1218-1277). Tượng đài Vua Lý Thái Tổ đặt 
tại vườn hoa Lý Thái Tổ, đường Đinh 
Tiên Hoàng, quận Hoàn Kiếm, 
trung tâm thủ đô Hà Nội. Tượng đài 
khắc hoạ Vua Lý Thái Tổ - người có 
công khai sáng kinh thành Thăng 
Long - đầu đội mũ bình thiên, tay 
phải cầm “Chiếu dời đô”, tay trái 
chỉ xuống nơi định đô.
 Lịch sử và Địa lí:
Bài 9: Triều Lý và việc định đô 
 ở Thăng Long (Tiết 1) KHÁM PHÁ 
KIẾN THỨC MỚI Hoạt động 1: 
 Tìm hiểu về sự thành lập của 
Triều Lý và việc dời đô Trước khi Triều Lý thành lập thì 2 triều đại Đinh và Tiền Lê đã 
chọn vùng đất Hoa Lư là kinh đô, một vị trí cố thủ tự nhiên giữa 
những những mỏm núi đá nằm bên rìa phía Đông Nam đồng bằng 
sông Hồng, kiểm soát tuyến đường đất từ đồng bằng sông Hồng 
tới các tỉnh phía Nam, cũng là tiền đồn của những tỉnh phía Nam 
nhìn ra đồng bằng sông Hồng. Nhưng khi Lý Công Uẩn thành lập 
Triều Lý thì ông đã có quyết định như thế nào, chúng ta cùng tìm 
hiểu nhé!
 Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự thành lập của Triều Lý và việc dời đô
 Thảo luận nhóm đôi: Đọc thông tin mục 1 
trong SGK trang 40, 41, thực hiện yêu cầu 
sau:
 1. Nêu sự thành lập Triều Lý.
 2. Vì sao Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ 
Hoa Lư về Đại La?
 3. Nhận xét về nội dung và ý nghĩa của 
“Chiếu dời đô”. Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự thành lập của Triều Lý và việc dời đô
 Câu 1: Sự thành lập Triều Lý: 
 Lý Công Uẩn là người châu Cổ Pháp (nay là Từ Sơn, Bắc 
Ninh). Ông vốn là người thông minh, tài đức. Năm 1009, vua 
Lê Long Đĩnh mất, các quan trong triều đình đã suy tôn Lý 
Công Uẩn lên làm vua (hiệu là Lý Thái Tổ), lập ra nhà Lý. Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự thành lập của Triều Lý và việc dời đô
 Câu 2: Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La vì : 
 Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La vì vua nhận 
thấy kinh đô Hoa Lư (Ninh Bình) chật hẹp, không còn phù hợp 
cho sự phát triển của đất nước, năm 1010, vua Lý Thái Tổ viết 
Chiếu dời đô quyết định dời đô từ Hoa Lư đến thành Đại La và 
đổi tên Đại La thành Thăng Long. Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự thành lập của Triều Lý và việc dời đô
 Câu 2: Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La vì : 
 Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La vì vua nhận 
thấy kinh đô Hoa Lư (Ninh Bình) chật hẹp, không còn phù hợp cho 
sự phát triển của đất nước, năm 1010, vua Lý Thái Tổ viết Chiếu dời 
đô quyết định dời đô từ Hoa Lư đến thành Đại La và đổi tên Đại La 
thành Thăng Long. Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự thành lập của Triều Lý và việc dời đô
 Câu 3: Nhận xét về nội dung và ý nghĩa của 
“Chiếu dời đô”.
 “Chiếu dời đô” thể hiện tầm nhìn sáng suốt 
của vua Lý Thái Tổ. Việc định đô ở Thăng Long đã 
mở ra thời kì phát triển mới của đất nước. Sách Đại Việt sử ký toàn thư chép: Mùa thu, tháng 7 năm 1010, vua 
Lý Thái Tổ từ thành Hoa Lư dời đô ra thành Đại La, tạm đỗ thuyền dưới 
thành, có rồng vàng hiện lên, nhân đó đổi tên thành gọi là thành Thăng 
Long (rồng bay lên). 
 Bản Chiếu dời đô đã thể hiện những ý nghĩa sâu sắc, tầm nhìn thời 
đại của vua Lý Thái Tổ khi ông chọn Đại La làm kinh đô mới để mưu 
nghiệp lớn, tính kế phồn vinh, trường kỳ cho muôn đời sau. Bản chiếu 
nêu bật được vai trò kinh đô Thăng Long xứng đáng là trung tâm chính 
trị, kinh tế, văn hoá của quốc gia. Sau đó, Thăng Long vẫn là kinh đô của 
các nhà Trần, nhà Hậu Lê, nhà Mạc, nhà Lê trung hưng và Thăng Long 
cũng chính là thủ đô Hà Nội của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt 
Nam bây giờ. THỰC HÀNH, 
 LUYỆN TẬP