Bài dạy môn Luyện từ và câu Lớp 4 - Tuần 24

ng câu.
Trả lời:
Câu
Bộ phận trả lời câu hỏi Ai (cái gì, con gì)?
Bộ phận  trả lời câu hỏi Là gì (là ai, là con gì)?
1
.
..
2
.
..
3
.
...
 4. Kiểu câu trên khác 2 kiểu câu đã học ''Ai làm gì?, Ai thế nào?" ở chỗ nào?
Gợi ý:
Con xét sự khác biệt trên hai mặt:
- Cấu tạo: 
- Ý nghĩa
Trả lời:
.
* Ghi nhớ : 
1 . Câu kể Ai là gì ? gồm hai bộ phận. Bộ phận thứ nhất là chủ ngữ trả lời câu hỏi : Ai ( cái gì , con gì ) ? Bộ phận thứ hai là vị ngữ trả lời câu hỏi : là gì ( là ai , là con gì ) ?
II. Luyện tập
1. Tìm câu kể Ai là gì? trong các câu dưới đây và nêu tác dụng của nó:
a. Thì ra đó là một thứ máy trong cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là chiếc máy tính đầu tiên của thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điển tử hiện đại.
Theo Lê Nguyên long, Phạm Ngọc Toàn
b.  Lịch
   Lá là lịch của cây
   Cây lại là lịch đất
   Trăng lặn rồi trăng mọc
    Là lịch của bầu trời
    Bà tính nhẩm. Mẹ ơi,
    Mười ngón tay là lịch
    Con tới lớp, tới trường
Lịch lại là trang sách
c. Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam . Hương vị nó hết sức đặc biệt , mùi thơm đậm , bay rất xa , lâu tan trong không khí . 
Gợi ý:
- Con tìm những câu theo cấu trúc: Ai (cái gì, con gì)? + Là gì (là ai, là con gì)?
- Những câu kể nhằm mục đích nhận định hoặc giới thiệu về một người, một vật nào đó.
Trả lời:
a)  Ví dụ a có : .
-    ..
.
...
-    
...
b) 
-   
-   
-    
-   
-    .
.
..
c)  ..
...
2. Dùng câu kể Ai là gì? giới thiệu về các bạn trong lớp em hoặc từng người trong ảnh chụp gia đình em.
Gợi ý:
Con suy nghĩ rồi hoàn thành bài tập.
Trả lời:
Lời giới thiệu: .
..
.
.
Trả lời phần nhận xét :
Câu 2 : 
*  Các câu dùng để giới thiệu:
-    Đây là Diệu Chi, bạn mới của lớp ta.
-     Bạn Diệu Chi là học sinh cũ của Trường Tiểu học Thành Công.
*   Câu dùng để nhận định:
-    Bạn ấy là một họa sĩ nhỏ đấy.
Câu 3 :
Câu
Bộ phận trả lời câu hỏi Ai (cái gì, con gì)?
Bộ phận  trả lời câ...Câu kể “Ai là gì?” này cũng có tác dụng giới thiệu thêm về chiếc máy trên.
b) 
-   Lá là lịch của cây
-   Cây lại là lịch dất
-    Trăng là lịch của bầu trời
-    Mười ngón tay là lịch
-    Lịch lại là trang sách
Các câu kể trên đây muốn nêu một nhận xét là mỗi sự vật có một thứ lịch riêng dùng để tính thời gian.
c)  Câu kể: Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Câu này có mục đích giới thiệu về cây sầu riêng (là đặc sản của miền nào?).
Câu 2 :
Lời giới thiệu: Đây là ảnh chụp toàn bộ gia đình tôi. Người đàn ông đứng chính giữa là ba tôi. Người ở bên cạnh ba tôi, về phía phải là mẹ tôi. Người đứng sát mẹ tôi là chị gái của tôi. Tôi là người đứng về phía trái của ba tôi.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
VỊ NGỮ TRONG CÂU KỂ AI LÀ GÌ ?
1. Đọc các câu đã cho.
Một chị phụ nữ nhìn tôi cười, hỏi:
- Em là con nhà ai mà đến giúp chị chạy muối thế này?
- Em là cháu bác Tự. Em về làng nghỉ hè.
Nguyễn Thị Ngọc Tú
2. Trong các câu trên, câu nào có dạng "Ai là gì?"
Gợi ý:
Câu kể "Ai là gì?" gồm hai bộ phận:
- Bộ phận thứ nhất là chủ ngữ trả lời cho câu hỏi: Ai (cái gì, con gì)?
- Bộ phận thứ hai là vị ngữ trả lời cho câu hỏi: Là gì (là ai, là con gì)?
Trả lời:
-   
3. Xác định vị ngữ của câu vừa tìm được.
Gợi ý:
Vị ngữ trong câu kể "Ai là gì?" được nối với chủ ngữ bằng từ là.
Trả lời:
Vị ngữ của câu vừa tìm là: 
4. Những từ nào có thể làm vị ngữ trong câu "Ai là gì?'
Gợi ý:
Con suy nghĩ và trả lời.
Trả lời:
.
* Ghi nhớ : 
Trong câu kể Ai là gì ? 
- Vị ngữ được nối với chủ ngữ bằng từ là .
- Vị ngữ thường do danh từ ( hoặc cụm danh từ ) tạo thành .
II. Luyện tập
1. Tìm câu kể "Ai là gì?” trong các câu thơ sau. Xác định vị ngữ trong các câu đó.
a) Người là Cha, là Bác, là Anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ.
Tố Hữu
b) Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Đỗ Trung Quân
Gợi ý:
Câu kể "Ai là gì?" gồm hai bộ phận:
- Bộ phận thứ nhất là chủ ngữ trả lời cho câu hỏi: Ai (cái gì, con gì...à (nối với chủ ngữ) và vị ngữ thường do danh từ hoặc cụm danh từ tạo thành.
* ĐÁP ÁN PHẦN LUYỆN TẬP :
Bài 1 : 
a)   Trong câu a: Người là Cha, là Bác, là Anh là một câu kể "Ai là gì?"
Trong đó vị ngữ là: Người là Cha, là Bác, là Anh.
b)   Trong đoạn b, các câu kể "Ai là gì?" là:
Quê hương là chùm khế ngọt
Quê hương là đường đi học.
Vị ngữ của hai câu trên là:
Quê hương là chùm khế ngọt.
Quê hương là đường đi học.
Bài 2 : 
A
B
Sư tử *
* Là nghệ sĩ múa tài ba
Gà trống * 
* Là dũng  sĩ của rừng xanh
Đại bàng *
* Là chúa sơn lâm
Chim công *
* Là sứ giả của bình minh
Bài 3 
a)   Hà Nội là một thành phố lớn.
b)   Bắc Ninh là quê hương của các làn điệu quan họ.
c)   Xuân Diệu là nhà thơ.
d)   Nguyễn Du là nhà thơ lớn của Việt Nam.
( Học sinh có thể điền chủ ngữ khác )